- Poniedziałek - Piątek : 09:00 - 17:00
Od wprowadzenia nowych przepisów konsumenci w Polsce zyskają znacznie lepszą ochronę przed windykacją dzięki implementacji dyrektywy unijnej o kredycie konsumenckim. Banki i firmy pożyczkowe będą zobowiązane do oferowania obligatoryjnych procedur restrukturyzacji zadłużenia przed skierowaniem sprawy do egzekucji. To największa zmiana w prawie kredytowym od dekady, która może uratować tysiące Polaków przed utratą majątku.
Nowe przepisy wprowadzą uniwersalne standardy ochrony dla wszystkich rodzajów kredytów konsumenckich, eliminując dotychczasowe luki prawne. Konsumenci otrzymają również rozszerzone prawa do informacji oraz lepsze warunki renegocjacji zadłużenia. Sprawdź, jak przygotować się na nadchodzące zmiany i jakie korzyści przyniosą nowe regulacje.
Nowa ustawa o kredycie konsumenckim zastąpi obowiązujące od 2011 roku przepisy. Nowelizacja implementuje dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2023/2225 oraz 2023/2673, dostosowując polskie prawo do najnowszych standardów unijnych.
Kluczowa zmiana dotyczy zniesienia górnego limitu kredytów konsumenckich wynoszącego obecnie 255 550 zł. Oznacza to, że wszystkie kredyty konsumenckie, niezależnie od kwoty, będą podlegać jednolitym zasadom ochrony konsumentów. Dotychczas wyższe kwoty kredytowe często pozostawały poza zakresem ochronnych regulacji.
Nowe przepisy rozszerzają również katalog umów objętych ochroną. Po raz pierwszy regulacjami zostanie objęty leasing z opcją wykupu, kredyty o wartości poniżej 200 euro oraz produkty typu „kup teraz, zapłać później”. To eliminuje dotychczasowe luki prawne, które wykorzystywały niektóre firmy pożyczkowe.
Najważniejszą nowością są obligatoryjne działania restrukturyzacyjne, które kredytodawcy będą musieli zastosować przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Już nie będzie możliwe natychmiastowe skierowanie sprawy do windykacji – każdy kredytodawca będzie zobowiązany do zaproponowania konsumentowi alternatywnych form spłaty.
Procedury restrukturyzacyjne muszą uwzględniać indywidualną sytuację konsumenta, w tym jego możliwości finansowe i przyczyny problemów ze spłatą. Kredytodawcy będą zobowiązani do analizy, czy działania restrukturyzacyjne są odpowiednie w danej sytuacji, biorąc pod uwagę interesy i prawa konsumenta.
Nowe regulacje wprowadzają również zasadę, że w przypadku opóźnień w spłacie kredytodawca musi wezwać konsumenta do uregulowania zaległości, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Jednocześnie konsument musi zostać poinformowany o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.
Nowa ustawa precyzyjnie określa katalog dostępnych narzędzi restrukturyzacyjnych, które kredytodawcy będą mogli zaproponować konsumentom w trudnej sytuacji finansowej. Wydłużenie okresu kredytowania będzie najpopularniejszym rozwiązaniem, pozwalającym na obniżenie wysokości miesięcznych rat przez dostosowanie ich do aktualnych możliwości finansowych dłużnika.
Zmiana harmonogramu spłat umożliwi konsumentom dostosowanie terminów płatności do swojej sytuacji finansowej. W wyjątkowych przypadkach możliwe będzie również częściowe umorzenie zadłużenia, gdy konsument znajdzie się w szczególnie trudnej sytuacji finansowej.
Restrukturyzacja może obejmować także odroczenie płatności całości lub części spłaty ratalnej przez wskazany okres, obniżenie stopy oprocentowania kredytu, oferowanie wakacji kredytowych czy przewalutowanie kredytu. Wszystkie te narzędzia mają na celu zapobieganie eskalacji problemów finansowych i ograniczenie liczby postępowań egzekucyjnych.
Instytucje finansowe będą zobowiązane do znacznego zaostrzenia procedur badania zdolności kredytowej. Dotychczasowa praktyka oparta na uproszczonych modelach scoringowych zostanie zastąpiona bardziej szczegółową analizą, uwzględniającą realne dochody, stałe zobowiązania oraz ewentualne ryzyka zadłużenia.
W przypadku negatywnej oceny zdolności kredytowej instytucja nie będzie mogła udzielić finansowania. Ta zasada stanie się normą prawną, a nie tylko zaleceniem, co ma przeciwdziałać zjawisku nadmiernego zadłużenia konsumentów.
Kredytodawcy będą również zobowiązani do przedstawienia konsumentowi pełnych informacji dotyczących kredytu za pomocą standardowego europejskiego formularza informacyjnego SECCI. Formularz ten będzie musiał być przekazany konsumentowi przed zawarciem umowy w sposób trwały – na e-mail lub w formie papierowej.
Nowe obowiązki obejmują także wprowadzenie procedur wczesnego identyfikowania konsumentów doświadczających trudności finansowych. Banki i firmy pożyczkowe będą musiały kierować takich klientów do podmiotów świadczących usługi doradcze w zakresie zadłużenia.
Nowe przepisy wprowadzają kompleksowe ograniczenia w reklamie kredytów, mające na celu ochronę konsumentów przed nieodpowiedzialnym zaciąganiem zobowiązań. Zakazane będzie sugerowanie, że zaciągnięcie kredytu poprawi sytuację finansową konsumenta, oraz podawanie informacji, że pozostałe kredyty mają niewielki wpływ na ocenę wniosku.
Wszystkie reklamy kredytów będą musiały zawierać jasne ostrzeżenie, że zaciąganie pożyczek kosztuje, używając sformułowania „Uwaga! Zaciąganie pożyczek kosztuje” lub równoważnego. Dodatkowo materiały promocyjne będą zobowiązane do przedstawienia rzeczywistych kosztów kredytu w sposób przejrzysty i zrozumiały.
Konsumenci zyskają także prawo do interwencji człowieka w przypadku gdy ocena zdolności kredytowej odbywa się w sposób zautomatyzowany. Będą mogli zażądać wyjaśnienia logiki zastosowanego systemu oraz ponownej oceny przez pracownika banku.
Wprowadzone zostaną również górne pułapy poza odsetkowych kosztów kredytu, obliczane według określonego wzoru uwzględniającego całkowitą kwotę kredytu oraz okres spłaty. Ma to zapobiegać nadmiernym opłatom związanych z zaciągnięciem i obsługą kredytu.
Dotychczasowe umowy kredytowe zawarte przed wprowadzeniem nowych przepisów pozostaną regulowane starymi zasadami. Jednak niektóre nowe przepisy, dotyczące między innymi kredytów odnawialnych oraz informacji o zmianach stóp procentowych, będą miały zastosowanie również do istniejących umów.
Konsumenci, którzy obecnie mają problemy ze spłatą kredytów, nie muszą czekać na nowe przepisy. Już teraz mogą negocjować z bankami warunki spłaty, choć nie ma jeszcze prawnego obowiązku ich uwzględniania. Warto również skorzystać z dostępnych usług specjalistów kredytowych, które mogą pomóc w przygotowaniu strategii wyjścia z długów.
Instytucje finansowe już rozpoczęły przygotowania do implementacji nowych przepisów, dostosowując swoje systemy informatyczne oraz procedury operacyjne. Klienci mogą spodziewać się bardziej szczegółowych pytań dotyczących sytuacji finansowej przy składaniu wniosków kredytowych oraz dokładniejszej weryfikacji zdolności kredytowej.
Przygotowując się na zmiany, warto już teraz uporządkować swoją sytuację finansową, zebrać dokumenty potwierdzające dochody i zobowiązania oraz rozważyć konsolidację istniejących kredytów, jeśli przyniesie to oszczędności.
Nadchodzące zmiany w prawie kredytowym przyniosą rewolucyjną poprawę ochrony konsumentów przed nadmiernym zadłużeniem i nieuczciwymi praktykami na rynku finansowym. Obligatoryjne procedury restrukturyzacyjne staną się standardem, a banki będą musiały traktować klientów w trudnej sytuacji z większą empatią i pomocą.
Wprowadzenie jednolitych standardów dla wszystkich kredytów konsumenckich oraz zaostrzenie wymogów dotyczących reklamy i oceny zdolności kredytowej to kroki w kierunku bardziej odpowiedzialnego rynku finansowego. Konsumenci zyskają lepszy dostęp do informacji oraz skuteczniejsze narzędzia ochrony przed windykacją.
Przygotuj się już teraz na nadchodzące zmiany – jeśli masz problemy z kredytami, skorzystaj z dostępnych poradni zadłużeniowych i nie czekaj z działaniem.
Zgodnie z art. 2 dyrektywy UE 2023/2225, nowe przepisy obejmą wszystkie umowy o kredyt konsumencki do kwoty 100 000 EUR, w tym po raz pierwszy kredyty poniżej 200 EUR, umowy najmu i leasingu z opcją wykupu oraz kredyty nieoprocentowane i bez opłat. Wyłączone pozostają kredyty hipoteczne i kredyty dla pracowników w ramach działalności dodatkowej pracodawcy.
Art. 35 dyrektywy wymienia: przedłużenie okresu obowiązywania umowy kredytowej, zmianę rodzaju kredytu, odroczenie płatności całości lub części raty, obniżenie stopy oprocentowania, wakacje kredytowe, częściowe spłaty, przewalutowanie kredytu oraz częściowe darowanie długu i konsolidację zadłużenia. Kredytodawcy będą zobowiązani zastosować rozsądne działania restrukturyzacyjne przed wszczęciem egzekucji.
Tak, zgodnie z art. 26 dyrektywy konsument będzie mógł odstąpić od umowy kredytowej bez podawania przyczyny w terminie 14 dni kalendarzowych od zawarcia umowy lub otrzymania warunków umownych. W przypadku nieotrzymania informacji umownych termin może wynosić nawet 12 miesięcy i 14 dni.
Art. 18 dyrektywy nakłada na kredytodawców obowiązek przeprowadzania szczegółowej oceny zdolności kredytowej w interesie konsumenta. Ocena musi opierać się na stosownych informacjach o dochodach, wydatkach i warunkach finansowych. Jeśli ocena jest negatywna, kredytodawca nie może udzielić kredytu.
Art. 7-8 dyrektywy zakazują reklam sugerujących, że kredyt poprawi sytuację finansową konsumenta, że istniejące zadłużenie ma niewielki wpływ na ocenę wniosku, lub że kredyt zwiększa zasoby finansowe. Wszystkie reklamy muszą zawierać ostrzeżenie "Uwaga! Zaciąganie pożyczek kosztuje" lub równoważne sformułowanie.
Zgodnie z art. 29 dyrektywy konsument będzie mógł w dowolnym momencie dokonać przedterminowej spłaty kredytu i otrzymać obniżkę całkowitego kosztu kredytu. Kredytodawca może żądać rekompensaty, ale nie większej niż 1% kwoty spłacanej przedterminowo (przy okresie powyżej roku) lub 0,5% (przy okresie do roku).
Według art. 48 dyrektywy państwa członkowskie mają obowiązek przyjęcia przepisów wykonawczych do 20 listopada 2025 r., a ich stosowanie rozpocznie się 20 listopada 2026 r. Niektóre przepisy dotyczące kredytów odnawialnych będą miały zastosowanie również do umów już obowiązujących.
